Nedir?

KOAH, Kronik obstrüktif akciğer hastalığının kısa yazılımıdır. Kronik kelimesinin Türkçe karşılığı; süreğen, müzmin olarak tanımlanabilir. Obstüriktif; tıkanıklık oluşturan anlamına gelir. Akciğerlerde tıkanıklık oluşturan sürekli hastalıkları tanımlar.

Çeşitleri

Amfizem

Akciğerlerde ki hava keseciklerinin (alveol) harabiyeti sonucu akciğer dokusunda kalıcı bir elastikiyet kaybı gelişir. Hava yollarındaki tıkanmalar sonucu kişide kronik nefes darlığı görülür.

Kronik Bronşit

Kişide balgam çıkarma ile öksürüğün en az 3 ay devam etmesi ve 2 yıl artarda tekrarlamasıdır. Kronik bronşit ya da amfizemi olan bir hastaya kronik obstrüktif akciğer hastası diyebilmemiz için solumun yollarındaki hava akımının kronik olarak kısıtlanması gerekir.

Özetleyecek olursak Kronik Bronşit ve Amfizeme bağlı olarak gelişen, hava akımının geri dönüşümsüz ve ilerleyici bir şekilde tıkanmasıdır.

Nedenleri

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) daha çok ileri yaşlarda ortaya çıkan bir hastalıktır. Zararlı madde ve gazların uzun süre solunması KOAH’ın en sık görülen nedenlerindendir. Bu hastalık gelişen hastaların % 90’ında sigara kullanımı öyküsü vardır. Başka bir deyişle sigara kullananlarda 30 kat daha fazla görülmektedir. Hava kirliliği olan ve endüstriyel bölgelerde yaşayan insanlarda da görülme sıklığı yüksektir. Bu durum sigaranın ve kirli havanın Amfizem ve Kronik Bronşit ile ilişkisini de açıklamaktadır.

Mesleği gereği endüstriyel duman ve gazlar ile sürekli temas halinde olan kişiler; maden işçileri, inşaat işçileri, boya, metal ve yem sanayi işçileri gibi meslekler de yüksek risk grubumdadır. Bunların dışında genetik yatkınlık ve çocukluk döneminde geçirilmiş akciğer enfeksiyonları da (tüberküloz) KOAH için zemin oluşturmaktadır. Diğer bir neden ise çocukluk çağında pasif sigara içimine maruz kalmaktır. Yapılan çalışmalar alkol tüketimi ile de KOAH arasında bir bağlantı olduğunu göstermektir. Özetle, solunum sistemi üzerinde tıkanıklık ve daralmaya, kalıcı hasarlara sebebiyet veren tüm faktörler hastalık için zemin oluşturmaktadır.

İlginizi çekebilir  Cilt Kanseri Hastalığı

Görülme Sıklığı

Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülen bir hastalık olan kronik obstrüktif akciğer hastalığının, Türkiye’de görülme sıklığı %13.6 olup erkeklerde bu oran %20.1, kadınlara ise %8.2’dir.

Belirtileri

Öksürük nöbetleri genelde sabahları şiddetlenir.

KOAH’ın en belirgin belirtisi öksürük ve balgamdır. Hastalık ilerledikçe buna nefes darlığı ve hırıltılı solunum da eklenir. Öksürük; nöbetler şeklinde ve genelikle sabahları daha şiddetlidir. Öksürük nöbetleri esnasında hava yollarındaki kılcal damarlarda yırtılma olacağına olacağından balgamda kan görülür.

Balgam

KOAH’ın ilk evrelerinde miktar olarak az ve atılması daha kolaydır. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde günlük miktarı ve koyuluğu artar, dolayısıyla atılımı zorlaşır.

Nefes darlığı

KOAH’ın ilk evrelerinde sadece eforla ( egzersiz, hareket ) görülürken, hastalık ilerledikçe dinlenme halinde iken de kişi nefes darlığı yaşar.

Hırıltılı Solunum

KOAH’ın ilerleyen evresinde ataklar sırasında duyulur.

Fiziksel bulguları

KOAH’ın ilk evresinde ki hastada hiçbir anormal fiziksel bulguya rastlanmaz. İlerlemiş evrede ise solunum yetmezliği ve oksijen yetersizliğine bağlı olarak eller, ayaklar ve yüzde morarmalar görülür. Solunum yetmezliğine bağlı olarak göğüs kafesinin ön ve arka çapı artar. Bu bulguya fıçı göğüs denir. Yine solunum güçlüğüne bağlı olarak boyundaki yardımcı solunum kaslarının da soluna katıldığı gözlemlenir.

Tanısı

KOAH tanısı koyma kriterleri fizik muayenin yanı sıra akciğer grafisi ve solumun fonksiyon testidir.

Akciğer grafisi

Erken dönem KOAH’da genelikle normaldir. İlerleyen dönemde akciğer hacminde artma ve akciğer çevre damarlarında belirgin azalma görülür.

Solunum fonksiyon testi

KOAH’ın kesin bulgusu solunum fonksiyon testinde hava akımının geri dönüşümsüz olarak azalmasıdır. Bu test hastalığın tanısında kullanıldığı gibi şiddetinin belirlenmesinde ve seyrinin izlenmesinde kullanılır.

Tedavisi

Tedavinin amacı hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır.

Tedavideki amaç; şikayetlerde rahatlama sağlamak, solunum sıkıntısı ve atakları engellemek, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. KOAH tedavisinde ilk olarak sigara kullanımının kesin olarak bırakılması gerekir. Bunun yanı sıra solunum yollarını açıcı ilaçlar ile tedavi devam ettirilir. Bu ilaçlar akciğerlerdeki alveolleri ( hava kesecikleri) genişleterek solunum yetmezliğinin desteklenmesine yardımcı olur. İleri dönemde ise gerektiğinde oksijen takviyesi (maskeyle ) verilmelidir. Hatta uygulanan tedaviye rağmen rahatlayamayan hastalar hastaneye yatırılmalıdır.

İlginizi çekebilir  Vajinismus Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?