Diyabet Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Diyabet

Diyabet, çağımızda obezitenin artmasıyla beraber daha da artan ve halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen bir hastalıktır. Sağlık açısından dikkat edilmediğinde bir çok olumsuzluğu da beraberinde getiren bir hastalıktır. Genetik olabildiği gibi daha sonrada yanlış beslenmeyle de ortaya çıkabilmektedir. Diyabet tam olarak nedir bundan bahsedelim. Bu hastalık, midenin arka kısmında bulunan pankreas bezini insülin salgılayamaz ve bu yüzden  şeker hücrelere aktarılamaz kanda birikir. Kanda biriken şeker zehir gibidir ve vücuda zarar verir. Sabah aç karnına yapılan şeker hastalığı testinde şekerinizin  126 mg/dl yi geçmesi şeker hastası olduğunuzu gösterir. Hastalığın kesin çözümü yoktur sadece günlük alınan insülin hormonuyla kontrol altına alınabilir. Önemli bir bilgi vermekte fayda var. Şeker hastaları ilaç kullanmasa bile kan veremez. Şeker hastası olup olmadığınızı merak ediyor ya da belirtilerini kendinizde görüyorsanız hastanelerin dahiliye bölümüne başvurmanız gereklidir. Belirtileri kendinizde gördünüz ve doktora gittiniz. Eğer doktorunuz sizde ‘gizli şeker‘ var demişse  şeker hastası olmaya adaysınız demektir. Genellikle gizli şeker kan testlerinde belli olmayabilir bunun için şeker yükleme testi yapılır. Bu testler sayesinde gizli şeker olduğunuz söylenir. Gizli şekeriniz varsa şeker hastalarının uyması gereken önemli kurallara uymanız halinde bu durum sizin için fazla korkutucu olmayacaktır. İki tip şeker hastalığı vardır. Bu ayrım başlama yaşına göre yapılmaktadır.

1.Tip Diyabet

9 aylıkken ya da 12-14 yaşından sonra ortaya çıkar. Vücut insülin salgılayamaz. İnsülin kullanımıyla kandaki şeker oranı kontrol altına alınır. Şeker hastalarının %10 ununda bu tip görülmektedir. Tam nedeni bilinmemekle birlikte bağışıklık sistemi hastalığı olarak düşünülür.

2.Tip Diyabet

Genellikle 40’lı yaşlardan sonra görülmektedir. İnsülin salgılanır ama vücut bunu kullanamaz. Gizli şekeri olup dikkat etmeyenlerde görülme olasılığı fazladır. Şeker hastalarının %90 ının da 2.tip görülmektedir. En önemli nedeni obezite ve sağlıksız beslenmedir. Gestasyonel (gebelik) diyabeti bu tipte görülmektedir. Ancak bazı durumlar hamilelikten sonra kan değeri eski haline geri dönebilmektedir. Şeker düşürücü ilaçlar kullanılır. Eğer bu ilaçlarda yetersiz geliyorsa insüline başlanır.

Diyabet Nedenleri

• Ailesinde şeker hastası olanlarda,
• Fazla kilolu olan ya da obezite olanlarda  (bunu vücut kitle indeksi ile anlayabiliriz. (25 in üzerinde olanlar risk altındadır.)
• Hızlı yemek yiyenler ve buna rağmen çabuk acıkanlarda,
• Yüksek tansiyonu olanlarda ,
• Kilolu olmasa bile kandaki yağ miktarı fazla olanlarda,
• Sürekli hareketsiz kalmak,
• Yaşın ilerlemesiyle bazı hastalıkların ortaya çıkması,
• Bazı hastalıklar sonucunda( Pankreasın kronik iltihabı, pankreas tümörleri ve ameliyatları, hipertiroidi, hipotiroidi, akromegali gibi bazı hormon hastalıkları)
• Kolesterol seviyesi uygun olmayanlarda
• Stres altında yaşayanlarda görülme riski daha fazladır ve bu saydıklarımız şeker hastası olmanızın nedeni olabilmektedir.

Diyabet Belirtileri

• Cilt yaralarının geç iyileşmesi,
• Kuru ve kaşıntılı bir cilt,
• Sık sık infeksiyon gelişmesi
• Ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma görülür. Ancak bu belirtiler zaman içinde yavaş yavaş ortaya çıkar.
• Çok fazla su içme isteği, ağızda kuruluk
• Bulanık görme,
• Halsizlik, bitkinlik durumları,
• Beklenmedik kilo kaybı,
• Acıkma hissi,
• Mide bulantısı,
• Kusma,
• Nefes kokusu,
• Sık idrar yolu enfeksiyonu,
• Adetten kesilme gibi belirtiler şeker hastalığının belirtilerindendir.

Diyabetin Tanısı

Tanı konulması için kan ve idrar testi ya da şeker yükleme testi (GTT) uygulanır. İdrarda şeker fazlalığı, kan şekerinde yüksek çıkması, glukoz yükleme testinde normal bireylerde 1-2 saate kan değeri normale dönerken şeker hastalarında 4-6 saate çıkmaktadır. Soluğun aseton gibi kokması durumunda da şeker hastalığı tanısı konulur.

Diyabet Tedavisi

Şeker hastalığında tedavinin amacı kandaki şeker miktarının kontrol altına alınmasıdır. Bunun için öncelikle hastaya diyet yaptırılır, yememesi gereken yiyecekler olacağı için bu diyete uyulması önemlidir. Spor yapması önerilir. Eğer bu yöntemlerle başarıya ulaşılmamışsa  önemli tedavi yöntemi olan insülin alımı uygulanır. 2.Tip diyabette ise şeker düşürücü ilaçlar kullanılabilmektedir. Tüketilmesi yararlı olan besinlerde tedavi sürecinde önemlidir. Süt, peynir, yoğurt, tavuk, balık, kuru baklagiller, ekmek ve tahıl ürünleri , sebze ve meyve gibi besinler günlük diyette bulunması gerekenlerdir.

Diyabet Ameliyatı

2.Tip şeker hastalarında uygulanmaktadır. 2.Tip te insülin üretildiği halde kullanılmadığı için bu ameliyatla kullanılması sağlanmaktadır. Hastanın hastalığını kontrol etmekte zorlandığı ve şeker hapları veya insülin tedavisine rağmen şekeri yüksek seyrediyorsa uygulanmaktadır. Bu ameliyat sadece şeker hastalığını değil kolesterolü,tansiyonu ve obeziteyi de kontrol altına alabilmektedir. Bağırsak sisteminde yer değiştirme yapılır. Bu sayede hücrelerin insülin salgılama potansiyeli artar. Bu operasyonla 2.Tip hastaların %95 i ilaç ve insülin kullanmak zorunda kalmazlar.

Diyabetin Sonuçları

Sizlere şeker hastalığının bazı etkilerinden bahsedelim.

• Katarakt
• Koma (şekerin ani yükselip inmesi halinde)
• Böbrek Hastalıkları
• Sinir sistemi, kalp-damar hastalıkları
• Büyüme geriliği
• Bakteri ve virüslere karşı fazla hassasiyet
• Ölü doğum veya düşük

Diyabet Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler

• Fazla kiloluysanız kilo vermeniz, yemek saatlerinin düzenli olması ve aksatılmaması, diyetisyeninizin dediklerini uygulamanız, yemeklerinizi haşlayarak ya da fırında pişirmeniz, kızartmalardan uzak durmanız, bol posalı yiyecekler tüketmeniz, kırmızı et yerine beyaz et tercih etmeniz, bol hareket etmeniz diyet yaparken uymanız gereken önemli kurallardır.
• Şeker ve bütün şekerli tatlılar (bal, reçel, pekmez, şurup, marmelat, çikolata vb. ), börek, kurabiye, kek, pastalar gibi hamur isleri, Meşrubatlar (gazoz, kola, hazır meyve suları vb.), alkollü içecekler, katı yağlar (margarin, tereyağı, iç yağ gibi), salam, sosis, sucuk, pastırma gibi yağlı yiyecekler,  sakatatlar (karaciğer, beyin, dalak, böbrek, dil, işkembe vb. ) tüketilmemesi gereken yiyeceklerdir.

Diyabeti Olanlar İçin Tehlikeli Durumlar

Şeker hastaları doktorunun verdiği diyet listesine uymaz ya da yukarıdaki önemli noktaları dikkate almaz ise bazı tehlikeli durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu durumlar hastayı komaya sokabilmektedir.
1) Şeker Yükselmesi(Hiperglisemi)
Bu durum hastanın ihtiyacından fazla şekerin vücuduna girmesi sonucu oluşur. Şekerin yükselmesi halinde ise,

• Susuzluk,
• Halsizlik, durgunluk,
• Uyku hali,
• Sık idrara çıkma,
• Baş dönmesi,
• Bilinç kaybı gibi belirtiler ortaya çıkar.

2) Şeker Düşmesi(Hipoglisemi)
Bu durum ise hastanın öğün atlaması ya da geciktirmesi, yeterince karbonhidrat almaması durumunda gelişir.

• Halsizlik,
• Baş dönmesi
• Bir anda ter boşalması
• Şiddetli acıkmahissi
• Titreme, sinirlilik
• Baş ağrısı
• Kalp atışlarında hızlanma ya da artma gibi belirtiler ortaya çıkar.