Hipertansiyon Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Hipertansiyon

Hipertansiyon, kan basıncını sağlayan tansiyonun normalden yüksek olmasıdır. Kanımızın vücutta dolaşması için belli bir basınca ihtiyacı vardır. Bu basıncı tansiyon sağlamaktadır, tansiyonun yüksek olması damarlara zarar vermektedir. Türkiye’de yetişkin bireylerin 1/3 ü hipertansiyonla karşı karşıya kalmaktadır. Dünya’da ise bu rakam 1 milyardır. Hipertansiyondan ve komplikasyonlarından yılda 7 milyon kişi ölmektedir. Kan basıncının normali 120/ 80 mm hg dır. Hipertansiyonda ise bu değerler sürekli  140/90 mm Hg ve üzerindedir. Hipertansiyona yakalanma riskini belirlemek için kan basıncı değerlerinin 120/80 ile 139/89 mm Hg arasında olması baz alınır. Her yaş grubu için aynı değerler ölçüt alınır.

Hipertansiyon Nedenleri

Hipertansiyon sebepleri ikiye ayrılmaktadır. Bunlar;

Primer(Esansiyel) Hipertansiyon

Tüm hastaların %90 ınında bu hastalığa sebebi başka bir hastalık değildir. Çevresel faktörler neden olabilmektedir. Aşırı kilolu olmak, obezite sınırında olmak ya da sınırı geçmek, sigara ve alkol kullanımı, aşırı tuz kullanımı, aşırı stresli ve hareketsiz bir yaşam, yaşlanma, aşırı kafein yüklemesi, D vitamini eksikliği, kalıtım gibi faktörler hipertansiyona sebep olmaktadır. Bu nedenlerin arasında değiştirilebilir faktörler vardır Bunlar;
1) Obezite,
2) Sigara ve alkol kullanımı,
3) Stres ve hareketsiz yaşam,
4) Aşırı tuz kullanımıdır.
Bu faktörlerin düzelmesi hipertansiyonun düzelmesi ve insan sağlığı için çok önemlidir. Sağlıklı bir yaşam için değiştirilebilir faktörler ortadan kaldırılmalıdır.

Sekonder Hipertansiyon

Sekonder, hipertansiyonun başka bir hastalığa bağlı olarak gelişmesidir. Bu sebepler;
1) Böbrek Rahatsızlıkları
Böbrek hastalıkları hipertansiyonun en yaygın nedenidir. Fibromuskuler displazi( Böbrek atardamar darlığı), akut ve kronik böbrek iltihaplanmaları, böbrek hastalıkları gibi sağlık sorunları hipertansiyona neden olmaktadır.
2) Hormon Bozuklukları
Feokromasitoma, hiperaldesteronizm, kortizon hormunun ve büyüme hormonunun fazla salgılanması gibi hormon bozuklukları da sebep olabilmektedir.
3) Kalp ve damar hastalıkları
Aort Koarktasyonu, damar sertlikleri gibi faktörler sebep olmaktadır.
4) Beyin Tümörü
5) Diyabet
Şeker hastası olanların yüksek tansiyona yakalanma riski daha yüksektir.
6) İlaç Kullanımı
Bazı ilaçların kullanımı kan basıncını arttırmaktadır. Bu ilaçları ise şöyle sıralayabiliriz: kortizol, doğum kontrol hapları, burun damlaları, amfetamin, NSAID denilen ağrı kesiciler, soğuk algınlığı ve çeşitli depresyon hapları.
Bu sebeplerin ortadan kaldırılmasının mümkün olması hipertansiyonun tedavisinin kalıcı olmasını da kolaylaştırmaktadır.

Hipertansiyon Belirtileri

Yüksek tansiyon kolayca belirti vermemektedir. Bu yüzden yıllarca anlaşılmadığı durumlar vardır. Bu durumu orana vuracak olursak yüksek tansiyon hastalarının %13 ünü kapsamaktadır. Kalan kısımda ise baş ağrısı ve dönmesi, kalpte ağrı, nefes alırken zorlanma, görme bozukluğu ( çift ya da bulanık görmek),  düzensiz kalp atışları, mide bulanması görülmektedir. Bu belirtiler sıklıkla görüldüğünde mutlaka doktora başvurulmalı gerekli tetkikler ve tedaviler yapılmalıdır. Yoksa ilerleyen zamanda hipertansiyona bağlı komplikasyonlar yani sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Hipertansiyon Komplikasyonları

Hipertansiyonun ilerlediği ve tedavi edilmediği durumlarda farklı sağlık problemleri ortaya çıkabilmektedir. Bu problemler, kalp yetmezliği, kalpte büyüme, kalp damarlarında tıkanıklık, kalp damarlarının daralması, periferik damar hastalığı, böbrek rahatsızlıkları, böbreğin kanlanması, beyinde oluşabilecek rahatsızlıklar(beyin kanaması, felç, beyin damarlarının daralması), göz damarlarında bozukluklar, boyunda ve bacaktaki damarlarda tıkanma oluşabilmektedir. Sağlık açısından oluşacak bu problemler kişiyi ömür boyu bir hastalığa sürükleyebilir. Bu yüzden hipertansiyonu olan kişilerin iyileşmek için tedavi yöntemlerini dikkatlice uygulaması önemlidir.

Hipertansiyon Tedavisi

Tanı koymak için tansiyon ölçümü yapılır, gerek görüldüğünde kan testleri ve EKG yapılabilmektedir. Tekiklerin sonucunda tedavi yöntemine karar verilir. Hipertansiyon için iki tür tedavi yöntemi uygulanabilmektedir. Biri ilaç kullanımı diğeri ise yaşam tarzında sağlıklı bir düzenleme yapılmasıdır. İlaç olarak, tiyazid tipi di-üretikler, Kalsiyum antagonistleri, Beta-blokerler, ACE inhibitörleri, Anjiyotensin reseptör blokerleri, Alfa-blokerler,  santral etkili olanlar kullanılmaktadır. Bu ilaçların kullanımı kan basıncını azaltacağı için kalp hastalıklarının oluşma riskini de azaltacaktır. Kan basıncının düşmesi diyabet ve kronik böbrek rahatsızlıkları için de önemlidir. Diğer yöntem ise yaşam tarzında değişikliğe gidilmesidir.

1) Sigara ve alkol kullanılıyorsa bırakılmalı,
2) Düzenli ve sağlıklı beslenilmeli,
3) Her gün mutlaka yarım saat yürünmeli,
4) Kafeinli içeceklerin tüketimi azaltılmalı,
5) Meyve ve sebzeden bol bol tüketilmeli,
6) Şeker ve tuz tüketimi azaltılmalı,
7) Az yağlı beslenilmeli,
8) Fazla kilolardan kurtulunmalıdır.

Hipertansiyon Nasıl Önlenir?

1) Tuz tüketiminin azaltılması için tüketilen yiyeceklerde dikkatli olunmalıdır.
2) Magnezyum, potasyum, kalsiyum zengin beslenmek önemlidir.
3) Doymuş yağlardan uzak durulmalı, sağlıklı yağlar kullanılmalıdır. ( Mısır yağı, zeytinyağı gibi)
4) Alkol ve sigara kullanımı azaltılmalı ve mümkünse tüketilmemelidir.
5) Sarımsak tüketimi de olumlu etkilemektedir.
6) Balık yağı tüketimi kan basıncının düzenlenmesinde yararlı olduğu görülmektedir.
7) Düzenli egzersiz yapılmalıdır.
8) Sağlıklı kilo düzeyinde değilse kilo verilmelidir.
Bu sayede hipertansiyonun oluşması engellenebilmektedir.

Hamilelikte Hipertansiyon

Eğer hamilelikten önce hipertansiyonunuz var ise hamilelik sırasında düzenli olarak takip edilmelidir. Bazı durumlarda gebeliğin yarısında başlayabilir buna gestasyonel hipertansiyon denir. Gestansyonel hipertansiyonla beraber idrarda protein kaybı(proteinüri), ayaklarda şişlik(ödem) görülmesine preeklampsi denir. Anne adayı preeklampsi durumunda nöbet geçirirse anne ve bebek için tehlikeli bir durum oluşturmaktadır. Bu durumda tek çözümü doğum olabilmektedir. Preeklampsinin en ağırı Hellp sendromudur. Hellp sendromu adını, oluşan semptomların baş harflerinden almaktadır.

1) Hemolysis (Hemoliz, kırmızı kan hücrelerinin parçalanması)
2) ELevated liver Enyzmes (Karaciğer enzimlerinde yükselme)
3) Low Platelets (Kan pıhtılaşmasını sağlayan trombositlerin (plateletlerin) azalması) durumlarıdır. Bunlar doğumdan sonra düzelebilmektedir.

Hipertansiyon İçin Hamilelere Öneriler

1) Tansiyonunuzun yükseldiğini hissederseniz sol yanınıza yatın.
2) Kilo ve tansiyon takibi her gün aynı saatte yapılmalıdır.
3) Ödem oluşmaması için protein destekli beslenme önemlidir.
4) Hamilelik süresince stresten, kaygıdan uzak durulmalıdır.
5) Alınan sıvı miktarı fazla olmalıdır. 2,5 litre.
6) Doktor önerileri dahilinde egzersizler ya da yürüyüşler yapılmalıdır.